سرطان زبان + از تشخیص تا درمان

امروزه یکی از مهم ترین سرطان ها که افراد به آن مبتلا می شوند سرطان زبان و حفره دهان می باشد، این سرطان در صورت تشخیص در مراحل ابتدایی قابل کنترل و درمان می باشد. دکتر نسرین یزدانی ، متخصص گوش و حلق و بینی تهران در این مقاله ، شما را با صفر تا صد سرطان زبان و راه های درمانی آن آشنا می کنند.

سرطان زبان چیست ؟

90% سرطان های حفره دهانی از تومورهای زبان ، لب ، مخاط بوکال و لثه تشکیل شده است که رایج ترین آن ها سرطان زبان می باشد، از Hن جا که زبان قابل دید و در دسترس می باشد خود بیمار می تواند آن را تشخیص دهد . بروز هر گونه زخم طول کشیده در زبان باید فرد را مشکوک به این بیماری کند ولی به این نکته توجه کنید که هر تغییری به معنای مبتلا شدن به سرطان نمی باشد. معمولاً سرطانهای زبان در ابتدا به صورت زخم بزرگ شونده تظاهرمیکند که بیمار مدت ها آن را به عنوان افت درمان کرده است. اما توجه داشته باشید که افت بیشتر از دوهفته طول نمیکشد پس هرگونه زخم طول کشنده در زبان باید توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ویزیت شود.

علائم سرطان زبان چیست ؟

1. زخم و عفونت بر روی سطح زبان ایجاد می شود. توجه داشته باشید که زخم زبان اگر بیش از ۳ هفته باقی بماند ، نیازمند بررسی است.
2. فرد مبتلا هنگام مزه کردن مواد ترش احساس سوزش زبان می کند.
3. ایجاد قرمزی بر روی زبان و برجستگی هایی بر روی زبان می تواند از دیگر علائم این بیماری باشد.

به این نکته مهم توجه کنید در صورتی که زخم های ایجاد شده بر روی زبان بیش از دو هفته باقی ماند حتما به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی خوب در تهران مراجعه کنید.

تشخیص سرطان زبان

برای تشخیص این بیماری متخصص گوش و حلق و بینی برای بیماران راه های ذکر شده در ذیل را در پیش می گیرد که با توجه به وضعیت بیمار و پیشرفت بیماری راه های درمانی متناسب را برای وی توصیه کند. عبارتند از :

• معاینه بالینی:

پزشک می‌تواند زبان، دهان و گلو را برای علائم غیر طبیعی مانند زخم‌ها، تورم‌ها یا تغییرات رنگ معاینه کند.

• بیوپسی:

اگر متخصص گوش و حلق و بینی به وجود سرطان مشکوک باشد، ممکن است نمونه‌ای از بافت مشکوک را برداشته و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه بفرستد. این فرآیند به نام بیوپسی شناخته می‌شود.

• آزمایش‌های تصویربرداری:

سی‌تی اسکن (CT scan)، ام‌آر‌آی (MRI)، PET اسکن و اشعه ایکس می‌توانند به تشخیص گستردگی و محل دقیق سرطان کمک کنند.

• آزمایش خون:

برخی آزمایش‌های خون می‌توانند به تشخیص وضعیت کلی سلامت بیمار و بررسی نشانه‌های سرطان کمک کنند.

• راه‌های درمانی سرطان زبان

درمان سرطان زبان به مرحله، محل و نوع سرطان بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌های درمانی عبارتند از:

• جراحی:

برداشتن تومور از طریق جراحی یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی است. در مراحل اولیه سرطان، ممکن است فقط بخشی از زبان برداشته شود (جزئی برداری). در مراحل پیشرفته‌تر، ممکن است نیاز به برداشتن قسمت بزرگی از زبان (گلوسکتومی) باشد.

• پرتودرمانی:

استفاده از اشعه‌های پرقدرت برای کشتن سلول‌های سرطانی. پرتودرمانی ممکن است به تنهایی یا به همراه جراحی و شیمی‌درمانی استفاده شود.

• شیمی‌درمانی:

استفاده از داروهای ضد سرطان برای کشتن سلول‌های سرطانی. شیمی‌درمانی ممکن است به تنهایی یا به همراه دیگر روش‌های درمانی استفاده شود.

• درمان هدفمند:

استفاده از داروهایی که به طور خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و به سلول‌های سالم آسیب کمتری می‌رسانند.

• درمان‌های تکمیلی:

شامل مشاوره تغذیه، گفتار درمانی و توانبخشی برای کمک به بازگشت به زندگی عادی بعد از درمان.

پیشگیری و مراقبت

ترک مصرف تنباکو و الکل: این دو عامل خطر اصلی برای سرطان زبان هستند.
حفظ بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دکتر می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های دهان کمک کند.
تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند.
معاینات منظم: اگر در معرض خطر هستید یا علائم مشکوکی دارید، به طور منظم به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

سرطان زبان بدخیم

سرطان زبان بدخیم یکی از انواع سرطان‌های سر و گردن است که به رشد غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی در بافت زبان مربوط می‌شود. این نوع سرطان می‌تواند در بخش‌های مختلف زبان، از جمله سطح زیرین یا کناری آن، ایجاد شود.

علائم سرطان زبان بدخیم

• زخمی که بهبود نمی‌یابد: یکی از علائم رایج سرطان زبان، زخمی است که برای مدت طولانی درمان نمی‌شود.
• درد یا ناراحتی در زبان: درد مداوم یا حساسیت در زبان یا اطراف آن می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.
• خونریزی از زبان: خونریزی بدون دلیل واضح می‌تواند علامت خطرناکی باشد.
• مشکلات در بلع یا صحبت کردن: به دلیل رشد توده‌های سرطانی، ممکن است بیمار دچار مشکل در بلع یا تلفظ کلمات شود.
• تغییرات در ظاهر زبان: ممکن است رنگ زبان تغییر کند یا دچار تورم شود.

فاکتورهای تاثیرگذار بر سرطان بدخیم زبان

1. مصرف سیگار یا دخانیات: استفاده از سیگار، قلیان یا دیگر محصولات دخانی، خطر ابتلا به سرطان زبان را افزایش می‌دهد.
2. مصرف الکل: مصرف زیاد الکل، به ویژه در ترکیب با دخانیات، از عوامل اصلی خطر برای ابتلا به این نوع سرطان است.
3. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): نوعی ویروس که می‌تواند به سر و گردن، به ویژه زبان، آسیب بزند.
4. سابقه خانوادگی: افرادی که اعضای خانواده‌شان به سرطان زبان مبتلا بوده‌اند، ممکن است در معرض خطر بالاتری باشند.

تشخیص سرطان زبان بدخیم

برای تشخیص دقیق این بیماری، پزشک ممکن است از آزمایشات زیر استفاده کند:

• معاینه بالینی: بررسی زبان و نواحی اطراف آن برای شناسایی زخم‌ها و تغییرات غیرعادی.
• بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت مشکوک برای آزمایش در زیر میکروسکوپ.
• تصویربرداری: مانند سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی برای تعیین گسترش سرطان.

درمان سرطان بدخیم زبان

درمان سرطان زبان بدخیم بستگی به مرحله و محل سرطان دارد و شامل گزینه‌های زیر می‌شود:

• جراحی: برای برداشتن تومور و بافت‌های اطراف آن.
• پرتودرمانی: برای نابود کردن سلول‌های سرطانی پس از جراحی یا به‌عنوان درمان اصلی در مراحل ابتدایی.
• شیمی‌درمانی: برای درمان سرطان‌های پیشرفته که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌اند.

آیا سرطان زبان کشنده است؟

بله، سرطان زبان در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند کشنده باشد. اگر این نوع سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود، احتمال درمان آن با جراحی، پرتو درمانی یا شیمی‌درمانی زیاد است و بیماران می‌توانند به طور کامل بهبود یابند. اما اگر سرطان زبان در مراحل پیشرفته یا زمانی که به سایر نواحی بدن گسترش یافته باشد، تشخیص داده شود، درمان آن دشوارتر می‌شود و می‌تواند تهدیدی جدی برای زندگی بیمار باشد.

مراحل سرطان زبان

پزشکان معمولاً انواع سرطان را بر اساس دامنه گسترش یا متاستاز آن ، در سایر نقاط بدن به مراحل مختلفی طبقه بندی می نمایند. در سیستم طبقه بندی از حروف و اعداد استفاده می شود. حرف T نشان دهنده تومور است و حرف N به غدد لنفاوی گردن اشاره دارد. این حروف به ترتیب با استفاده از اعداد 0 ، 1 ، 3 و 4 درجه بندی می شوند. افراد مبتلا به تومور T1 دارای پایین ترین درجه تومور می باشند ؛ در حالی که افراد مبتلا به تومور T4 به بالاترین درجه تومور مبتلا هستند. طبقه بندی N0 نیز نشان می دهد ،که سرطان زبان در هیچ کدام از غدد لنفاوی گردن گسترش نیافته است. این توده ها که به میزان قابل توجهی در غدد لنفاوی گسترش یافته است ، با طبقه بندی N3 نشان داده می شود. همچنین درجه بندی سرطان های زبان به روش های زیر نیز امکان پذیر است :

• درجه کم
• درجه متوسط
• درجه بالا

این درجه بندی نشان می دهد ، که سرطان چقدر تهاجمی بوده و با چه سرعتی در حال رشد است و احتمال گسترش آن ، به سایر نقاط بدن تا چه اندازه می باشد.

علل ابتلا به سرطان زبان

علل ابتلا به این بیماری هنوز از سوی متخصصان به طور کامل کشف نشده است. با این حال ، عوامل خطر خاصی می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش دهد.

عوامل خطر شناخته شده عبارتند از :

1. سیگار کشیدن
2. مصرف بیش از حد الکل
3. داشتن رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات ، گوشت قرمز یا غذاهای فرآوری شده زیاد
4. ابتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
5. داشتن سابقه خانوادگی سرطان زبان یا دهان
6. داشتن سابقه ابتلا به سرطان های دیگر
7. مردان مسن ، بزرگ ترین گروه در معرض این بیماری می باشند. تومورهای زبان بیشتر در میان افراد بالای 50 سال ، شایع است.
8. افراد سیگاری که زیاد مشروب می نوشند ، نیز در مقایسه با دیگران ، 15 برابر بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.

برخی فاکتورهای خطر دیگر عبارتند از :

• رفلاکس معده (GERD)
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند اسید سولفوریک و فرمالدئید
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

تومور زبان بعد از 3 سال

جلسه مشاوره

در جلسه مشاوره ، پزشک بخش عمده ای از زمان مشاوره را صرف موارد زیر می نماید :

1. پرسیدن سوالاتی درباره سابقه پزشکی مرتبط ، از جمله سابقه خانوادگی
2. معاینه زبان و دهان
3. بررسی غدد لنفاوی

اگر پزشک مشکوک به وجود سرطان زبان در تهران باشد ، بیوپسی را انجام می دهد. این کار شامل برداشتن برخی از بافت و فرستادن آن به آزمایشگاه جهت انجام آزمایش می باشد. اگر نتایج بیوپسی ، وجود سرطان را تأیید کند ، پزشک سی تی اسکن یا اسکن MRI را جهت تشخیص گسترش سرطان به سایر قسمت های بدن توصیه می کند.

آیا سرطان زبان قابل درمان است ؟

درمان این نوع سرطان امکان پذیر بوده و برای افرادی که این بیماری در آنها زود تشخیص داده می شود ، نتیجه بهتری را به دست می دهد. احتمال زنده ماندن افرادی که مبتلا به سرطانی هستند ، که هنوز گسترش نیافته است ، بیشتر است. میزان بقای نسبی 5 ساله برای سرطان زبان 78 درصد ، قبل از گسترش سرطان می باشد. با این حال ، اگر فرد متوجه علائم یا نشانه های این بیماری شود ، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نماید. تشخیص بیماری هرچه زودتر انجام شود ، درمان نیز زودتر شروع می شود و چشم انداز مطلوب تری ، به دست خواهد آمد. همچنین سبک زندگی افراد ، نیز می تواند برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به بیماری ، تاثیر گذار باشد.

سرطان زبان چگونه درمان می شود ؟

در افراد مبتلا به سرطان زبان در تهران ، معمولاً برای برداشتن بافت سرطانی ، جراحی مورد نیاز می باشد. جراحان به طور کلی می توانند تومورهای کوچک تر را ، در یک عمل جدا کرده و بردارند. در صورت وجود تومورهای بزرگ تر و یا گسترش سرطان ، عملیات متعدد و پیچیده تری مورد نیاز می باشد. گاهی برداشتن قسمتی از زبان مورد نیاز است. در این صورت ، پزشک تلاش می کند تا با استفاده از پوست یا بافت سایر قسمت های بدن ، بخش از دست رفته زبان را بازسازی کند. جراحی که در آن تمام یا قسمتی از زبان برداشته می شود ، گلوسکتومی نامیده می شود. البته پزشکان سعی می کنند تا در حین عمل ، آسیب دهان را به حداقل برسانند ، اما برخی عوارض جانبی اجتناب ناپذیر است.

گلوسکتومی می تواند موارد زیر را تحت تأثیر قرار دهد :

• صحبت كردن
• غذا خوردن
• نفس كشيدن
• قورت دادن

علاوه بر جراحی ، درمان در برخی از افراد با پرتودرمانی یا شیمی درمانی ، برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده انجام می شود.

نکاتی درباره سرطان زبان

1. معمولاً برای بیمار نمونه برداری انجام می شود و تشخیص با نمونه برداری تایید می شود.
2. در تومور زبان مهمترین روش درمانی جراحی است ، جراحی روش اصلی درمان تومورهای زبان است .
3. بعد از جراحی بر اساس عمق تومور و گسترش آن ممکن است پزشک تصمیم به پرتو درمانی زبان و گردن و گاهی شیمی درمانی بگیرد .
4. نکته مهم این است که بیمار باید اگاه باشد که درمان عمل غدد لنفاوی گردن جزیی از جراحی است و درمان شامل برداشتن تومور زبان و غدد لنفاوی گردنی و رادیوتراپی بعد آن است.
5. درمان های گیاهی انرژی درمانی و درمان طب سنتی بر روی سرطان زبان اثر ندارد.
6. تنباکو و سیگار از مهم ترین عوامل ایجاد کننده تومورهای زبان می باشند.
7. از عوامل دیگر عفونتهای ویروسی مثل پاپیلوماتوز ویروس است.
8. رعایت بهداشت دهان و دندان پرهیز تحریک زبان با دندانهای تیز و خراب و ترک سیگار و به خصوص قلیان و ننوشیدن الکل راه های پیشگیری از تومور زبان است.

آیا پس از جراحی ، زبان عملکرد طبیعی خود را حفظ می کند ؟

بیماران اغلب نگران عملکرد زبان بعد از جراحی هستند. اغلب موارد بیمار بعد از عمل جراحی قادر به تکلم و خوردن می باشد. گاهی تومور بسیار وسیع است و بهترین جراح متخصص گوش و حلق و بینی تهران لازم ‌میداند که برای بازسازی زبان ، از بافت های اطراف و یا پیوند پوست و عضله از قسمت های دیگر بدن ، مانند دست و یا عضلات قفسه سینه استفاده کند.

بیماران مختلف مبتلا به سرطان زبان