عفونت گوش میانی با نام اتیت مدیا یا اتیت سروز ، یکی از بیماری های شایع ، در دوره کودکی هستند و یکی از علل اصلی مراجعه کودکان ، به پزشک می باشند. این بیماری ها در سنین زیر 4 سالگی ، بسیار شایع هستند و در حدود 80 درصد از بچه ها ، تا سن 8 سالگی حداقل یک بار به این عفونت مبتلا می شوند. برای رفع این مشکل می توانید به یکی از مطرح ترین متخصصین گوش ، حلق و بینی در تهران ، دکتر نسرین یزدانی مراجعه کنید.
نکاتی که در رابطه با اتیت سروز نمی دانید !
- ابتلا به این بیماری در بعضی از کودکان ، به صورت مکرر اتفاق می افتد و علامت آن می تواند ، گوش درد همراه با علائم سرما خوردگی باشد. ولی در بعضی مواقع کودک به دلیل سن پایین ، قادر به تکلم نیست و نمی تواند بگوید که گوش درد دارد. بنابراین کودک بی قراری می کند و نمی تواند محل درد را نشان دهد.
- همچنین برخی از والدین ، با کشیدن گوش توسط کودک و یا تکان دادن سر به طرف گوش مبتلا به عفونت ، به متخصص گوش و حلق و بینی خوب در تهران ، مراجعه می کنند. کشیدن گوش توسط کودک ، می تواند علامت عفونت گوش باشد ، و بیماری اتیت سروز را نشان دهد. اما باید به خاطر داشته باشید ، که عفونت قارچی می تواند عامل ایجاد عفونت گوش خارجی یا اتیت اکسترم شود ؛ یعنی به علت عفونت قارچی هم ، ممکن است کودک گوش خود را بکشد و الزاما بیماری اتیت مدیا ، علت این رفتار کودک نیست.
اتیت مدیای حاد چیست ؟
- اتیت مدیا به سه صورت مشاهده می شود ، که یکی از انواع آن اتیت مدیای حاد می باشد. اتیت مدیای حاد ، یک عفونت باکتریایی است که در گوش میانی رخ می دهد ، و به دنبال عفونت دستگاه تنفس فوقانی و یا عفونت ویرال و سرماخوردگی ، اتفاق می افتد. اتیت مدیای ایجاد شده ممکن است ، حاد یا عود کننده باشد و در صورتی که ، این عفونت سه بار در طول 6 ماه و یا 4 بار در سال رخ دهد ، نوع عود کننده اتیت مدیا است ، که درمان خاص خود را می طلبد.
- در نهایت عفونت گوش میانی ، می تواند بعد از اینکه التهاب جذب شد ، باعث رخ دادن اتیت مدیای سروز شود. این بیماری التهابی است ، که ممکن است بدون علامت اتفاق بیفتد و یا همراه با تجمع مایع ، در گوش میانی رخ دهد ، که در این مواقع ، می گوییم اتیت مدیای سروز رخ داده است.
عامل اصلی ابتلا به بیماری اتیت سروز چیست ؟
- مکانیزم عفونت ها متغیر است. اصلی ترین عامل ابتلا به عفونت گوش میانی ، اختلال عملکرد شیپور استاش گوش است . در تعریف شیپور استاش گوش می توان گفت ، که این شیپور لوله باریکی است که گوش میانی را ، به قسمت بالای حلق وصل می کند. یک سر شیپور استاش در نازوفارنس یا ته حفره بینی است ، و سر دیگر آن در گوش میانی قرار می گیرد.
- وظایف شیپور استاش ، شامل محافظت از گوش در برابر ورود میکروب ها و تخلیه ترشحات گوش میانی ، و متعادل سازی هوای بین فضای گوش میانی و قسمت فوقانی حلق می باشد. طول شیپور در کودکان کوتاه است و نسبت به بزگسالان ، گشادتر و افقی می باشد.
- شیپور استاش بافت غضروفی نرمی دارد و امکان محافظت بیشتری ، از گوش میانی را در کودکان فراهم می کند. افقی قرار گرفتن شیپور باعث می شود که باکتری ها ، خیلی راحت وارد آن شوند ؛ بنابراین کوتاه بودن طول شیپور و افقی بودن آن در کودکان ، باعث می شود که آن ها راحت تر به عفونت های گوش میانی ، مبتلا شوند.
چه عواملی زمینه ساز عفونت گوش میانی اتیت سروز هستند ؟
شایع ترین علت ابتلای کودکان به این عفونت ها ، سرماخوردگی یا عفونت های ویرال می باشد. بچه ای که در معرض سرماخوردگی یا دود سیگار قرار می گیرد ، بچه ای که در هنگام تولد نارس است یا وزن کمی دارد ، بچه ای که به عفونت های گوش مکرر یا سرماخوردگی های مکرر مبتلا می شود ، کودکانی که در مهد کودک های شلوغ هستند یا در خانواده ای هستند ، که تعداد بچه ها در آن زیاد می باشد ، کودکانی که از بطری یا پستانک استفاده می کنند یا شکاف کام دارند ، و یا والدین مبتلا به آلرژی یا سیگاری دارند ، بیشتر مستعد عفونت گوش میانی هستند.
علائم عفونت اتیت سروز چیست ؟
- علائم عفونت های حاد باکتریال کودکان زیر 2 سال ، شامل تب ، بی قراری ، بی اشتهایی ، کشیدن گوش و دیگر علائم می باشد. معمولا کودکان بالای دو سال به ناراحتی گوش خود اشاره می کنند ، و همچنین ممکن است ترشح چرکی از گوش داشته باشند. این ترشح می تواند نشان دهنده سوراخ شدن پرده گوش باشد.
- علائم شدیدی چون درد و تب ، بعد از 2 تا 3 روز بهبودی پیدا می کنند ؛ ولی کم شدن شنوایی ، مدت زمان طولانی تری ادامه پیدا می کند.گاهی وقت ها پرده گوش سوراخ می شود ، و پس از آن چرک فراوان از گوش بیرون می زند و گوش ساکت می شود. یعنی بعد از سوراخ شدن پرده گوش و خروج شدید چرک ، درد التیام می یابد.
- در نهایت پس از اینکه فاز التهابی گوش به اتمام رسید ، و چرک داخل گوش جذب شد ، سروز داخل گوش می ماند. یعنی اتیت سروز رخ می دهد ، که تنها شنوایی بیمار کم می شود و درد و تب ، وجود نخواهد داشت.
با اوتیت سروز بیشتر آشنا شوید!
اوتیت سروز یا اوتیت ترشحی به جمع شدن مایع پشت پرده گوش اطلاق می‌شود. گوش میانی فضای بسیار کوچکی است که قسمت لترال آن پرده گوش نام دارد. اگر مایع به هر دلیلی در این فضا جمع شود، اوتیت سروز یا اوتیت ترشحی گفته می‌شود. اوتیت سروز معمولاً به دنبال عفونت گوش میانی ایجاد می‌شود. در عفونت گوش میانی تجمعات چرک پشت پرده ایجاد می‌شود. بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک و بعد از مدت زمان حدود یک ماه چرک جمع می‌شود و گاهی مایع سروزی که عفونی نیست در پشت پرده گوش باقی می‌ماند. به طور کلی پرده گوش، دیواره لترال یا خارجی گوش میانی را تشکیل می‌دهد.
استخوان چه‌ها چکشی، سندانی و رکابی و قسمتی از عصب هفتم و دریچه‌های گرد و بیضی که ارتباط گوش میانی و داخلی را برقرار می‌کنند در گوش میانی قرار دارند. گوش میانی در حالت طبیعی از راه شیپور استاش تخلیه می‌شود. در هر دقیقه شیپور استاش حدود سه تا چهار بار در اثر صحبت کردن، بلع مایع داخل دهان یا بلع بزاق باز و بسته می‌شود. شیپور استاش لوله بسیار باریکی است که گوش میانی را به حلق مرتبط می‌کند.
اگر به هر دلیلی شیپور استاش بسته شود، باز و بسته شدن شیپور استاش مختل شود مایع در گوش میانی جمع می‌شود و بیماری به نام اوتیت سروز یا اوتیت ترشحی رخ می‌دهد. اوتیت سروز معمولاً در کودکان ایجاد می‌شود و معمولاً بیماری دو طرفه است. در بزرگسالان اوتیت سروز می‌تواند یک طرفه باشد که در صورت یک طرفه بودن حتماً باید به توده‌های نازوفارنکس شک کرد و بررسی دقیق‌تری را به عمل آورد.
اوتیت سروز در کودکان علائم مختلفی دارد، از جمله: احساس کم شنیدن یا عدم پیشرفت تکاملی کودک یا عدم پیشرفت گفتار، درد مبهم در ناحیه گوش به نحوی که کودک مرتباً لاله گوش خود را به سمت جلو می‌کشد. عدم توجه و تمرکز، افت شنوایی به صورت پرسیدن مرتب کلمه، چه و چه گفتی، عدم پاسخ مناسب به صداها برای مثال کودک به صدای تلفن و صدای در پاسخ نمی‌دهد یا صدای تلویزیون را بلند می‌کند.
در این مواقع باید به اوتیت سروز شک کرد. اوتیت سروز در برخی از کودکان بیشتر دیده می‌شود، از جمله کودکانی که دچار شکاف کام هستند یا کودکانی که به هر دلیلی دچار اختلالات جمجمه می‌باشند. در کودکان شیپور استاش مسیر صاف‌تر و کوتاه‌تری به نسب بزرگسالان دارد به خاطر همین اتوتیت سروز در کودکان شایع‌تر است. در کودکان مبتلا به سندرم داون هم اتیت سروز شایع‌تر است.
در کودکانی که والدین سیگاری دارند، یا در خانواده‌های پر جمعیت زندگی می‌کنند، در کودکانی که به مهد کودک می‌روند، یا مبتلا به آلرژی هستند و آن هایی که در فضای آلوده زندگی می‌کنند احتمال اوتیت سروز بالاتر است. اوتیت سروز می‌تواند ژنتیکی باشد، برخی از افراد به اوتیت سروز مستعدتر هستند در درجه اول کودک مبتلا به اوتیت سروز باید علت زمینه‌ای مثل سیگار والدین و آلرژی بر طرف شود. گاهی بزرگی لوزه سوم یا ادنوئید سبب بسته شدن شیپور استاش می‌شود در این کودکان بهتر است علاوه بر درمان اوتیت سروز بزرگی لوزه هم درمان شود. در ابتدا به کودک یک تا دو دوره انتی بیوتیک می‌دهیم بعد از اینکه آنتی بیوتیک مصرف کرد و مطمئن شدیم که چرک پشت پرده گوش استریل شده است و با گذشتن زمان لازم می‌توانیم به کودک اسپری بینی بدهیم.
حدود چهار ماه می‌توان به کوک فرصت داد تا در این مدت اوتیت سروز جذب شود. اگر اوتیت سروز جذب نشد، کودک در معاینه میکروسکوپی تغییرات پرده گوش داشت به این معنا که پرده گوش در اثر خلأ داخل گوش به داخل گوش کشیده شد و افت شنوایی بیش از 30 دسیبل در هر دو گوش بود یا در مواردی کودک اختلال دیگری مثل نقص بینایی و سایر نقص‌های حسی یا بیماری‌های اختلال توجه و تمرکز مثل بیش فعالی و اوتیسم دارد بهتر است برای کودک مداخله جراحی انجام شود. جراحی اوتیت سروز به صورت گذاشتن وی تی یا ونتیلیشن تیوپ ventilation tube می‌باشد.
وی تی عملی میکروسکوپی است که در آن از داخل سوراخ گوش لوله بسیار کوچکی را در درون پرده قرار می‌دهند، این لوله می‌تواند جایگزین شیپور استاش باشد؛ بنابراین ما می‌توانیم از وی تی استفاده کنیم، اگر کودک علاوه بر ویتلیشن تیوپ دچار بزرگی لوزه‌ها هم باشد ما باید لوزه‌ها رو هم جراحی کنیم بنابراین جراحی لوزه و لوزه سوم گاهی با لوله گذاری هم زمان انجام می‌شود. اتیت سروز یک‌طرفه در بزرگسالان یا کودکان می‌تواند علامت وجود توده و فشار یک‌طرفه در فضای پشت کام یا ناروفارنکس باشد. بنابراین در مواردی که یک طرفه رخ می‌دهد بررسی نازوفارنکس الزامی است .
تشخیص بیماری اتیت سروز
شرح حال و معاینه کودک ، برای رسیدن به تشخیص بیماری اتیت ، وقتی که به این بیماری مشکوک می شویم ، لازم می باشد. در تشخیص اتیت سروز ، تست های شنوایی نیز کمک می کنند. غالبا هنگامی که کودک توسط والدین ، نزد بهترین دکتر گوش و حلق و بینی تهران برده می شود ، پزشک با میکروسکوپ گوش را معاینه می کند و پس از معاینه ، متوجه وجود مایع یا حباب در گوش می شود.
کاهش شنوایی سبب بروز چه مشکلی در کودک می شود ؟
در این حالت ، تکامل کودک دچار اختلال می شود و والدین هنگام مراجعه اظهار می کنند ، که روند تکاملی کودک مختل شده است و یا اینکه مربیان مهد کودک متوجه می شوند ، که کودک تنها صداهای بالا را متوجه می شود و به صدای معمولی ، واکنش نشان نمی دهد. اگر سن کودک کمی بالاتر باشد ، افت رده تحصیلی خواهد داشت.
عوارض عفونت اتیت سروز
بعد از برطرف شدن عفونت گوش ، ممکن است گوش ترشحات مخاطی داشته باشد. معمولا در پشت پرده سماخ ، ترشح باقی می ماند. در برخی اوقات ترشح گوش کاملا برطرف می شود ؛ ولی اتیت سروز باقی می ماند. در مواردی نادر ممکن است ، عفونت به گوش داخلی ، مغز و بافت های مجاور سرایت کرده و علائم مختلفی، را در فرد ایجاد کند و مغز و اعصاب مجاور را ، تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر عفونت های حاد گوش میانی ، بدون درمان و طی 2 الی 3 روز درمان می شوند و سیستم ایمنی بدن ، می تواند این عفونت ها را برطرف نماید.
عوارض شدید عفونت گوش میانی
گاهی اوقات در بسیاری از موارد مشاهده می شود ، که علیرغم دریافت مقادیر کافی آنتی بیوتیک توسط بیمار ، بیماری پیشرفت می کند ، و یا بیمار مراجعه نمی کند و آنتی بیوتیک مصرف نمی کند ، و سبب پیشرفت بیماری و بروز علائمی شدید می شود. عفونت گوش میانی ، می تواند منجر به بروز علائم مغزی شود و بیماری هایی چون مننژیت ، عفونت های مزمن و حتی ترومبوز وریدهای مغزی ایجاد کند. اما در اغلب موارد این اتیت سروز هست ، که مشکل ایجاد می کند. یعنی پس از تمام شدن فاز چرک و التهاب ، مایع در گوش باقی مانده و این عارضه ایجاد می شود. در اتيت سروز مایع جمع شده در گوش میانی ، غلیظ و چسبناک بوده و ممکن است به درمان پاسخ ندهد. غلظت مایع سبب می شود ، که حرکت استخوانچه به خوبی صورت نگیرد و افت شنوایی رخ دهد. همچنین می تواند سبب بروز بافت فیبروز در گوش میانی شده ، و حرکت زنجیره های استخوانی را مختل سازد.
درمان عوارض شدید اتیت سروز در تهران
در این موارد دکتر نسرین یزدانی ، جراح گوش تهران ، مجبور می شود ، به خاطر حرکت بهتر پرده گوش و جلوگیری از بروز افت شنوایی ، گرومت در گوش کار بگذارد. این وسیله شبیه قرقره ای است ، که در درون پرده گوش کار گذاشته می شود و به صورت موقت ، عملکرد شیپور استاش را انجام می دهد و باعث تخلیه ، ترشحات گوش میانی می شود.
چگونه می توان از بروز عفونت گوش میانی جلوگیری کرد ؟
برای اینکه بتوان از این نوع عفونت در کودک جلوگیری کرد :
- کودک باید در معرض آلودگی نباشد.
- والدین جلوی کودک سیگار نکشند
- والدین باید میزان مصرف دخانیات را کاهش دهند.
- در حالتی که کودک به اتیت سروزهای مکرر مبتلا می شود ، بهتر است به مهد کودک نرود.
- در هنگام ابتلای کودک به عفونت تنفسی درمان مناسب انجام شود.
- شستشوی دست های کودک نیز می تواند ، در پیشگیری از ابتلای او به عفونت موثر باشد.
- از همه مهمتر وضعیت تغذیه کودک است ، که می توان با داشتن تغذیه مناسب سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت کرد.
- اگر کودک به بیماری های زمینه ای مانند شکاف کام مبتلاست ، باید درمان مناسب صورت گیرد.
- رعایت این موارد می تواند از بروز بیماری اتیت سروز در کودک ، پیشگیری نماید.
- والدین از دادن شیر با شیشه در دوران شیرخوارگی اجتناب کرده و به نوزاد شیر مادر داده شود.
البته در صورتی که نمی توانید به بچه شیر مادر دهید ، به گونه ای با شیشه به کودک شیر دهید که موقع خوردن شیر ، سر کودک بالاتر از بدن او قرار گرفته باشد و در این حالت ، شیپور استاش به گونه ای قرار می گیرد که میزان مواد کمتری ، از نازوفارنس به داخل گوش وارد شود.
سخن پایانی
اتیت سروز بیماری وحشتناک و ناشایعی نیست. اکثر کودکان مبتلا به این عفونت هستند ، و نمی توان گفت هیچ کودکی و هیچ وقت به این بیماری مبتلا نمی شود. مهم این است که در هنگام ابتلای کودک به اتیت میانی و به دنبال آن ایجاد اتیت سروز ، برای جلسات فالوآپ ، کودک را نزد پزشک ببرید. تاکید می کنیم که اگر کودک شما مبتلا به عفونت گوش خارجی حاد است ، باید پیگیری لازم در کودک انجام شود ، و حتما در 4 تا 6 ماه بعد ، باید بیماری پیگیری شود تا سروز گوش برطرف شود.علت این امر آنست که اگر سروز جذب نشود ، کودک دچار نقص تکاملی در شنیدن می شود. وقتی کودک از نظر شنیداری مشکل پیدا می کند ، با بروز کم شنوایی اختلالی که در کودک رخ می دهد ، اینست که تکلم او نیز با مشکل و اختلال مواجه خواهد شد و دچار اختلال در تکامل تکلم ، نیز می شود و زمان طلایی در سنین پایین را از دست می دهد.
