بیماری اتیت

بیماری اتیت التهاب یا عفونت مزمن گوش میانی است. زمانی این عارضه بروز می کند که ویروس یا باکتری موجب التهاب و تجمع مایعات در پشت پرده صماخ شود ، در این مقاله دکتر نسرین یزدانی ، جراح و متخصص گوش و حلق و بینی خوب در تهران ، توضیحات جامعی در این خصوص داده اند. بیماری اوتیت اکسترن در بیماران مبتلا به دیابت و افردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ، با خطرات بیشتری همراه بوده که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

• گوش میانی حفره بین غشای پرده صماخ و گوش داخلی است. در گوش میانی اسخوانچه های گوش چکشی ، سندانی ، رکابی ، دریچه گرد و دریچه بیضی قرار دارند. عملکرد آن تقویت ارتعاش صدا در پرده گوش و انتقال آن به گوش داخلی است.
• گوش میانی توسط مجرای شیپوری یا شنوایی گوش به قسمت فوقانی گلو متصل می شود. مجرای شیپوری گوش ، فشار هوا بین گوش میانی و هوای بیرونی را متعادل می کند و فشار اضافی را تخلیه می کند. همچنین ترشح مخاط از گوش میانی به گلو را تخلیه می کند. این مجرا معمولا بسته است اما هنگام خمیازه کشیدن ، بلع یا جویدن باز می شود.
• زمانی که فشار هوا بطور ناگهانی تغییر می کند ، موجب احساس پر بودن در گوش می شود. مانند حالتی که در حین سفر با هواپیما در گوش ایجاد می شود. این فعالیت ها می تواند موجب بازشدن لوله شیپوری شود و به جریان هوا اجازه می دهد تا فشار را ثابت و برابر کند.

بیماری اتیت چه زمانی بروز می کند ؟

1. بیماری اتیت میانی معمولا زمانی بروز می کند که مجرای لوله شیپوری به دلیل عفونت مسیر تنفسی فوقانی یا حساسیت مسدود شود. غشای مخاطی در گوش میانی ایجاد می شود و بستر مناسبی برای رشد باکتری و ویروس فراهم می کند. عفونت گوش میانی در هر رده سنی اتفاق می افتد اما در کودکان با لوله شیپوری باریکتر و افقی تر شایع تر است.
2. مکانیزم بازشدن شیپور استاش در کودکان به دلیل زاویه شیپور استاش و قاعده جمجمه با بزرگسالان متفاوت است. لذا به دلیل طولانی بودن این لوله و شیب کم آن به نسبت بزرگسالان احتمال ابتلای کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است. کودکان همچنین آدنوئید بزرگتر دارند (بافت لنفاوی نزدیک لوزه که مانع انتشار باکتری و ویروس های مضر می شوند) .
3. تورم آدنوید می تواند موجب انسداد دهانه لوله شود. سایر عوامل خطر زا می تواند شامل قرارگرفتن در معرض دود سیگار ، جنسیت مذکر ، سابقه خانوادگی و استفاده از پستانک ، تغذیه با بطری شیرخشک و حضور در مهدکودک باشد.

علل انسداد لوله شیپوری :

آلرژی ، سرماخوردگی ، عفونت سینوسی ، مخاط بیش از حد ، سیگار کشیدن و آدنوئیدهای متورم یا آلوده

انواع عفونت در گوش میانی

چندین نوع عفونت گوش میانی وجود دارد :

• اتیت میانی حاد عفونتی است که سریع بروز می کند. در این بیماری مایع و چرک داخل گوش تجمع می کند و غشای پرده صماخ ملتهب و قرمز می شود. بیماران معمولا گوش درد و تب را تجربه می کنند. در برخی موارد ، پرده گوش دچار پارگی و ترشحات می شود.اوتیت میانی مزمن عفونتی است که باقی می ماند یا بطور مداوم بروز می کند. سوراخ شدن پرده صماخ و ترشح گوش از علائم رایج این عارضه هستند. در این بیماری شنوایی معمولا مختل می شود.
• بیماری اوتیت میانی همراه با افیوژن (تجمع مایع) زمانی رخ می دهد که مایع در گوش میانی جمع می شود. حتی بعد از آنکه عفونت اولیه فروکش می کند و بیماران ممکن است احساس پربودن گوش و اختلال در شنوایی را تجربه کنند؛ اما علائمی از عفونت وجود ندارد. وقتی مایع به طور طولانی در گوش می ماند یا به طور مکرر عفونت گوش میانی عود می کند ، این وضعیت به عنوان اتیت میانی مزمن با افیوژن شناخته می شود.
• عوارض اولیه عفونت گوش ، پارگی پرده گوش (صماخ) است که در بیشتر موارد بدون مداخله پزشکی و نیاز به جراحی برطرف می شود. عفونتهای مزمن یا بازگشت پذیر درمان نشده منجر به ناشنوایی ، تاخیر در گفتار و یادگیری زبان می شوند. در موارد نادر ، عفونت به بافت اطراف از جمله مغز سرایت می کند.
• درمان بیماری اتیت در تهران میانی حاد با تجویز داروهای مسکن و احتمالا آنتی بیوتیک می باشد. زیرا اکثر عفونت های گوش بدون درمان آنتی بیوتیک خوب می شوند. کودکان با علائم عفونت ملایم معمولا 48 ساعت تحت مراقبت هستند قبل از اینکه آنتی بیوتیک تجویز شود.

علائم عفونت گوش یا بیماری اتیت

موارد زیر شایع ترین علائم اتیت میانی هستند :

موارد مربوط به کودکان

کودکان مبتلا به بیماری اتیت در شروع خواب مشکل دارند. شروع خواب با درد و تحریک گوش است. در طی خواب کودک به طور مکرر با کشیدن گوش از خواب بیدار می شود و خواب راحتی ندارد.

علائم عمومی

• تحریک پذیری غیرمعمول
• تب به ویژه در کودکان و نوزادان
• تیر کشیدن گوش
• تخلیه مایعات از گوش
• از دست دادن تعادل
• مشکلات شنوایی
• گوش درد

علائم اتیت میانی می تواند شبیه سایر مشکلات پزشکی باشد.

تشخیص عفونت گوش در تهران :

1. علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معایته فیزیکی گوش ، بهترین متخصص گوش و حلق و بینی تهران ، با استفاده از اتوسکوپ گوش خارجی و پرده گوش را معاینه می کند.
2. تمپانومتری آزمایشی است که می تواند در تعیین عملکرد گوش میانی کمک کند.
3. آزمایش شنوایی ممکن است برای کودکانی انجام شود که به دفعات متعدد دچار عفونت گوش می شوند.

درمان عفونت گوش :

درمان بیماری اتیت در تهران براساس موارد زیر تعیین می شود :

درمان به عواملی چون سن ، وضع تغذیه ، سلامت عمومی ، میزان ابتلای عفونت ، تعدادعفونت در یک سال ، سابقه پزشکی بیماری های همراه مثل بیماری شکاف کام و سایر اختلالات جمجمه، ابتلای سایر افراد خانواده، استفاده از پستانک ، رفتن به مهد کودک ، مدرسه یا جاهای شلوغ ، آب و هوای محل زندگی ، سیگار کشیدن والدین و به طور کلی سطح عمومی سلامت بدن ، بستگی دارد.

بیماری اتیت و هرآنچه که باید بدانید !

اوتیت به معنای عفونت و التهاب گوش می باشد. گوش سه قسمت دارد : خارجی ، میانی ، داخلی که هر کدام از این سه قسمت می توانند با اتیت درگیر شوند. در ادامه به درمان اتیت میانی یا عفونت حفره گوش میانی می پردازیم. گوش میانی از پرده گوش و استخوانچه ها درست شده است. در حفره گوش میانی علاوه بر استخوانچه ها دو دریچه مهم به نام دریچه گرد و دریچه بیضی وجود دارد که این دو ارتباط گوش میانی و گوش داخلی را بر قرار میکنند. این دو دریچه در عفونتهای گوش میانی می توانند محل ورود چرک به گوش داخلی باشند و عوارض جدی برای فرد ایجاد کنند. علاوه بر این در گوش میانی عصب فاسیال یا عصب ۷ جمجمه ای هم وجود دارد که کار عصب دهی به عضلات صورت را به عهده دارد .گوش میانی از طریق لوله ای به نام شیپور استاش با ینی مرتبط است. شیپور استاش کار تخلیه و هواگیری گوش میانی را به عهده دارد.

• در اثر سرماخوردگی و عفونت دستگاه تنفسی فوقاتی شیپور استاش نمی تواند به دلیل التهاب ترشحات حفره گوش میانی را تخلیه کند ؛ لذا داخل حفره ترشحات جمع شده و فرد دچار عفونت گوش یا بیماری اتیت می شود.
• اوتیت گوش میانی می تواند در اثر موارد دیگر مثل نقص سیستم ایمنی هم ایجاد شود. این بیماری در سنین پایین و وکودکان شایع است. در کودکانی که در معرض سیگار والدین قرار دارند ، اتیت شایع تر است.
• علایم اصلی بیماری به صورت درد ، احساس پری در گوش و افت شنوایی می باشد. درد معمولا در ابتدا خفیف است و با پیشرفت بیماری شدیدتر می شود. با گذشت چند روز عفونت از فضای گوش میانی به کانال گوش منتقل شده فرد با ترشح چرکی از کانال مراجعه می کند. خروج ترشحات چرکی از گوش می تواند ازار دهنده باشد . در کودکان با افزایش فشار داخل گوش ، پرده گوش سوراخ شده و چرک فراوان خارج شده و درد موقتا تسکین پیدا می کند.

انواع روش های درمان بیماری اتیت

برای درمان بیماری اتیت گوش میانی یا otitis media می توان از انتی بیوتیک ها با نظر پزشک معالج استفاده کرد. انتی بیوتیک های مثل اموکسی سیلین کوامکسی کلاو ازیترومایسین و غیره ‌برای این بیماران استفاده می شود. طول دوره درمان ۱۴ روز است و بیمار باید دوره درمان را کامل کند. مصرف ناکامل انتی بیوتیک و کامل نکردن دوره درمان منجر به عود بیماری می شود ؛ لذا به بيماران توصیه می شود حتما دوره درمان را تکمیل کنند. مسکن ها برای کنترل درد به کار می روند معمولا درد ناشی از بیماری اوتیت زیاد است و بدون مسکن کنترل نمی شود. گرم نگه داشتن گوش به کنترل درد کمک می کند. علت این که در گذشته از دود سیگار و دمیدن آن در گوش استفاده می کردند ، همین نکته بوده یا دقیقا به همین علت استفاده از دودهای سنتی مثل اسپند یا عنبر انسا و دمیدن در گوش را توصیه می کنند. ولی بیمار باید بداند این دودها فقط از نظر ایجاد گرما می تواند سبب تسکین موقت شود و اثر درمانی دیگری ندارد ؛ بنابراین بیمار می تواند از گرم کردن گوش با سشوار و یا کمپرس گرم استفاده کند. از مسکن های رایج بروفن و استامینوفن توصیه می شود. استفاده از قرص سرماخوردگی و داروهای مثل سودوافدرین و اسپریهای باز کننده بینی و کورتن موضعی مثل اسپری بینی بکلومتازون میتواتد با کم کردن التهاب بینی سبب تخلیه گوش میانی شود.

1. استفاده از داروهای رقیق کننده ترشحات مثل برمهگزین میتواند به تخلیه ترشحات کمک کند.
2. قطره فنیل افرین می تواند سبب باز شدن شیپور استاش شود. این قطره به باز شدن شیپور استاش کمک می کند. استفاده از این قطره در بینی محدودیت دارد و بیشتر از ۳ تا ۴ روز نباید استفاده شود.
3. در صورت خروج ترشحات از گوش خارجی می توان از قطره های گوش مثل سیپروفلوکساین استفاده کرد.

در نهایت به بیمار توصیه شود حتما بعد از اتمام دوره درمان برای پیگیری علت ان متخصص گوش و حلق و بینی خوب در تهران مراجعه کنند. ترک سیگار و قلیان والدین به کنترل اتیت کودک کمک می کند.

بیماری اتیت اکسترن و دیابت

لازم است بیماران به این نکته توجه داشته باشند که هر نوع عفونت در بدن افراد دیابتی با بدن افراد معمولی ، اندکی متفاوت است. دیابت به دلیل بالا بودن قند خون و اختلالاتی که در بدن ایجاد می کند ، می تواند عفونت های ساده را به عفونت های گسترده تر تبدیل کند ؛ در این میان عفونت های گوش خارجی هم به همین صورت هستند ، عفونت های گوش خارجی در افراد عادی ، با قطره و ساکشن مکرر بهبود پیدا می کنند ، اما در افراد دیابتی موضوع کمی متفاوت است. افرادی که به دیات مبتلا هستند ، افرادی که به نقص سیستم ایمنی مبتلا هستند مثل افرادی که پیوند اعضا انجام داده اند یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند یا افرادی که به هر دلیلی سیستم ایمنی بدن آن ها ضعیف شده ، افراد مسن ، افرادی که شیمی درمانی و یا دیالیز می شوند ، پیوند کلیه ، مغز و استخوان انجام داده اند این ها افرادی هستند که عفونت ساده گوش در آن ها می تواند به عفونت پیش رونده قاعده جمجه تبدیل شود.

فراموش نکنید چیزی که از گوش می بینید ، ظاهر و ساختار آن است که در کنار سر قرار گرفته و اصلیت گوش در کف استخوان های جمجه می باشد. سیستم شنوایی داخل استخوان پتروس قرار دارد که این استخوان جزو استخوان های کف جمجه می باشد ؛ لذا به افراد دیابتی توصیه می شود ، عفونت های گوش خود را جدی بگیرند و اگر ترشحات گوش خارجی دارند یا این ترشحات بد بو هستند زودتر از افراد عادی به پزشک مراجعه کنند. در این افراد به هیچ عنوان نباید شستشوی گوش خارجی انجام شود ؛ چرا که شستشوی گوش با آب در افرادی که عفونت گوش خارجی دارند و به اختلال دیابت و یا ضعف سیستم ایمنی بدن دچار هستند و همچنین افرادی که قند کنترل نشده دارند ، منجر به عفونت استخوان و تشدید بیماری می شود.

در دوران جنینی کانال گوش خارجی از اتصال قسمت غضروفی و استخوانی تشکیل می شود که نواحی هستند که ممکن است در آن ها عفونت به کف جمجه سرایت پیدا کند ؛ بنابراین بیماری اتیت اکسترن در افراد دیابتی با اتیت اکسترن در افراد عادی از این جهت متفاوت است که عفونت از کانال گوش می تواند وارد استخوان جمجه شود. این افراد دارای علائم زیر هستند :

1. در معاینه فیزیکی کف گوش این افراد یک برجستگی وجود دارد که به عنوان بیرون زدگی افت التهابی در نظر گرفته می شود. بافت التهابی ، مشخصه عفونت استخوان در افراد دیابتی است که از عفونت گوش رنج می برند.
2. این دسته از افراد معمولا ترشحات خونی از گوش دارند.
3. نکته مهم در علائم این افراد ، درد شبانه بسیار است. معمولا در طول شبانه روز درد زیادی را این دسته از بیماران احساس می کنند. این درد معمولا در هنگام خواب شروع می شود و درد به میزانی شدید است که بیمار مجبور به استفاده از مسکن می شود. که این درد شبانه علامت مهمی در این افراد به شمار می آید.
4. در آزمایش خون این افراد esr بالا می رود. که بالا رفتن آن نشان دهنده استومیلیت جمجه که در هرجای دیگری از بدن می تواند باشد. عدم درمان منجر به پیشرفت بیماری و حتی مرگ ممکن است شود. با درگیری اعصاب کرانیال یا اعصاب جمجه و اعصاب 7 ، فلج صورت بیمار یا فلج عصب هفت ، عصب 9 ، 10 ، 11 که این اعصاب مغزی در اغلب بیماران دیده می شود.

برای جلوگیری از بروز عفونت گوش در بیماران دیابتی چه باید کرد ؟

• در قدم اول به افراد دیابتی توصیه می شود دیابت خود را کنترل نمایند ، که موضوع کنترل قند در این افراد بسیار مهم بوده و اگر قند ان بیماران کنترل شود هرگز به بیماری اتیت اکسترن دچار نخواهند شد. در قدم دوم توصیه می شود اگر بیماران دیابتی به عفونت گوش خارجی دچار شدند ، لازم است به سرعت برای درمان اقدام نمایند. تا کانال گوش آن ها تمیز شده ، قطره هایی جهت درمان تجویز شود و در برخی موارد آنتی بیوتیک های خوراکی مثل سیپروفلوکساسین ، برای آن ها تجویز شود.
• اگر فردی مبتلا به اوتیت اکسترن استمیلیت قاعده جمجه است که با درد شدید قاعده جمجه و بالا رفتن سدیمان خون علائم آن مشخص می شود ، لازم است حتما پزشک برای این فرد آنتی بیوتیک وریدی تجویز کند ، گاهی لازم است آنتی بیوتیک وریدی برای مدت 6 هفته مورد استفاده قرار بگیرد. یا ممکن است برای مدت زمان زیادی نیاز باشد تا فرد بستری شود تا در نهایت این بیماری بهبود پیدا کند.
• بهترین راه درمان این بیماری پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. بعد از پیشگیری از این بیماری بهتر است قند این بیماران کنترل شود و حتما اقدامات درمانی لازم به سرعت صورت گیرد ؛ بنابراین فراموش نکنید که بیماری های عفونت گوش خارجی ، در افراد دیابتی می تواند منجر به عفونت قاعده جمجه و حتی در موارد پیشرفته منجر به آسیب های جبران ناپذیر و حتی مرگ بیماران شود. سودوموناس و بی حواسی ها از جمله جرم های شایع این عارضه می باشد.